Zamaskowane przeciwciała przeciw tkankowej transglutaminazie (TG2)
Transglutaminazy są to enzymy katalizujące modyfikacje uformowanych już białek przez utworzenie wiązań krzyżowych dostępnych reszt aminokwasu glutaminy [1]. Wytworzenie tych wiązań powoduje wzrost oporności tkanki na chemiczne, enzymatyczne i mechaniczne zniszczenie. Od czasu pierwszego doniesienia z 1957 roku o wykryciu pierwszej transglutaminazy [2](dziś nazwanej TG2; wg starej nomenklatury: tkankowa transglutaminaza tTG), zidentyfikowano dziewięć transglutaminaz, niemniej jednak szczególne znaczenie w celiakii (gluteno-zależnej chorobie trzewnej) posiada właśnie TG2 [1]. Pacjenci z celiakią w surowicy krwi wykazują przeciwciała przeciw TG2 [3]. Wykrycie przeciwciał skierowanych przeciw TG2 w surowicy jest czułym i specyficznym testem w diagnozie celiakii, zwykle potwierdzanym biopsją [3].
TG2 jest powszechnie występującym, wielofunkcyjnym enzymem, który bierze udział w wielu ważnych procesach fizjologicznych, jak również modyfikacji reszt aminokwasu glutaminy w nie strawionych fragmentach pochodzących z glutenu (spichrzowego białka pszenicy, żyta i jęczmienia) [4]. Ta modyfikacja ułatwia tym fragmentom wiązanie się z odpowiednimi białkami (HLA-DQ2 lub HLA-DQ8) na powierzchni komórek prezentujących antygen (w tym wypadku antygenem jest zmodyfikowany fragment glutenu). Zaprezentowanie tego antygenu powoduje odpowiedź układu immunologicznego, a więc powstanie przeciwciał przeciw glutenowi i TG2, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju stanu zapalnego jelita cienkiego [5].
Procedury immunologicznych testów bardzo często zawierają instrukcję podgrzania badanej surowicy w celu inaktywacji wirusów lub w celu zwiększenia specyficzności testu, który może być zniekształcony przez wrażliwe na temperaturę czynniki w surowicy [6]. Przykładem może tu być obserwacja, że detekcja przeciwciał skierowanych przeciw aktynie, markera autoimmunologicznego zapalenia wątroby, była utrudniona przez termo-wrażliwy, zależny od wapnia czynnik, który można było usunąć przez podgrzanie surowicy [7].
Zastosowanie podobnej procedury w celu usunięcia ewentualnych czynników przeszkadzających w wykryciu przeciwciał skierowanych przeciw TG2, ujawniło, że przeciwciała te są obecne zarówno u osób z celiakią, jak i u osób nie zdiagnozowanych [8]. Jedyna różnica była taka, że u osób z aktywną celiakią (tzn. na diecie zawierającej gluten) przeciwciała te można było wykryć metodą tradycyjną, podczas gdy u pozostałych osób (w tym u pacjentów z celiakią na diecie bezglutenowej) do wykrycia potrzebne było podgrzanie (56° C przez 45 min.), bądź też zakwaszenie. Interesujące jest również, że u osób nie zdiagnozowanych przeciwciała te występowały w kompleksie z fibrynogenem, a więc białkiem biorącym udział w kaskadzie krzepnięcia krwi.
Oprócz stanu zapalnego jelita cienkiego, symptomy takie jak anemia, osteoporoza, zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, coraz częściej pojawiają się jako dominujące, a nawet jedyne manifestacje celiakii, zwłaszcza w sytuacji, kiedy choroba pojawia się w życiu dorosłym [9]. Niemniej jednak przyczyny tych nietypowych objawów, lub ukrytych form celiakii pozostawały nie zdiagnozowane [10]. Być może przyczyną tych nietypowych objawów celiakii są właśnie te ukryte przeciwciała skierowane przeciw TG2, które w surowicy krwi znajdują się w kompleksie z fibrynogenem.
Piśmiennictwo:
1. Lorand, L. & Graham, R.M. 2003. Transglutaminases: crosslinking enzymes with plejotropic functions. Nat. Rev. Mol. Cell. Biol. 4: 140-156.
2. Sarkar, N.K., Clarke, D.D. & Waelsch, H. 1957. An enzymatically catalysed incorporation of amines into proteins. Biochim. Biophys. Acta 25: 451-452.
3. Cukrowska, B. 2009. Możliwości nowych badań diagnostycznych celiakii. Ped. Współ. Gastroenterol. Hepatol. Żywienie Dziecka 11: 93-97.
4. Fesus, L. & Piacentini, M. 2002. Transglutaminase 2: an enigmatic enzyme with diverse functions. Trends Biochem. Sci. 27: 534-539.
5. Schuppan, D., Junker, Y. & Barisani, D. 2009. Celiac Disease: From Pathogenesis to Novel Therapies. Gastroenterology 137: 1912–1933.
6. Brownlee AA, Lockwood CM. 1999. Heat treatment of normal human sera reveals antibodies to bactericidal permeability-inducing protein (BPI). Clin Exp Immunol. 117: 183–9.
7. Cancado EL, Abrantes-Lemos CP, Vilas-Boas LS, Novo NF, Carrilho FJ, Laudanna AA. 2001. Thermolabile and calcium-dependent serum factor interferes with polymerized actin, and impairs antiactin antibody detection. J Autoimmun. 17: 223–8.
8. Zöller-Utz IM, Esslinger B, Schulze-Krebs A, Dieterich W. 2010. Natural Hidden Autoantibodies to Tissue Transglutaminase Cross-React with Fibrinogen. J. Clin. Immunol. 30: 204–212.
9. Green PH, Jabri B. 2003. Coeliac disease. Lancet. 362: 383–391.
10. Catassi C, Kryszak D, Louis-Jacques O, Duerksen DR, Hill I, Crowe SE, et al. 2007. Detection of Celiac disease in primary care: a multicenter case-finding study in North America. Am J Gastroenterol. 102: 1454–60.
Dzisiaj, to znaczy 2010-12-19, poszliśmy do Puszczy Kampinoskiej. Wysiedliśmy w Zaborowie i poszliśmy do Chaty SKT. Było około -8 st. C. Pokazało się również słonce. Ale w słońcu śnieg na gałęziach zaczął się zsuwać i zamiast pokrywać je z góry, zaczął zwisać z nich, tak jakby zaraz chciał, jak kropla, kapnąć. Przypominało to czasami bieliznę na sznurku, ale pomimo to tworzyło to, wraz z podświetlającym słońcem, piękne obrazy (pokazane na fotografii obok).
